سامانه نوبت‌دهی یا سیستم مدیریت صف (به انگلیسی: Queue management system) که به نام‌های سیستم مدیریت الکترونیکی صف، سیستم صف یا سیستم نوبت‌دهی الکترونیکی نیز خوانده میشود، یکی از ابداعات در زمینه اتوماسیون بوده که با به‌کارگیری این سیستم، صف فیزیکی به مفهوم سنتی آن کاملاً حذف شده و صف مجازی به صورت نرم‌افزاری و پیشرفته تشکیل و کنترل میشود.
از سیستم مدیریت صف برای کنترل کردن صف‌ها استفاده میشود؛ صف‌هایی از انسان‌ها در موقعیت‌ها و مکان‌های مختلف در یک محدوده صف مانند.
فرایند تشکیل و انتشار صف تحت عنوان نظریه صف شناخته میشود.
سیستم‌های نوبت‌دهی راهکاری مناسب برای نظم بخشیدن به صف‌ها در مراکزی همچون بانکها، دفاتر خدمات گردشگری، مراکز پزشکی، دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس +۱۰) می‌باشد.
ویژگی های صف
ما صف را به عنوان یک صف از مشتریان در انتظار محصولات یا خدمات تعریف کردیم. برای مدیریت این صف، باید نظم صف (سفارش خدمات) و رفتار مشتریان خود را درک کنید.
انواع معمول رشته صف و نحوه نوبت دهی
اول، اول (First in, first out (FIFO- در این روش مشتری که زودتر آمده زودتر نیز فراخوانی میشود. این شایع ترین نوع رشته صف است.
آخرین در ابتدا (Last in, first out (LIFO – در مقابل FIFO: مشتری جدید زودتر سرویس دهی می شود.
خدمات به صورت تصادفی(Service in random order (SIRO – مشتریان به صورت تصادفی از صف انتخاب می شوند.
انتخاب اولویت Priority selection– مشتریان به ترتیب فراخوانی می شوند ولی در بعضی مواقع الویت فراخوانی نیز در نظر گرفته می شود مثلا یک بانک مشتریان ثابت خود را با الویت بالاتری فراخوانی می کند یا در یک بیمارستان بیمار با اوضاع وخیم تر زودتر نوبتش می شود.
نحوه کار سیستم
- مشتری به هنگام ورود با انتخاب نوع خدمات مورد نیاز و بازدن کلید مربوطه بلیت نوبت خود را از دستگاه چاپ بلیت درخواست می‌کند.
- سیستم کنترل مرکزی بلافاصله پس از پردازش‌های لازم بلیت مناسب را که شامل نوع صف، نوبت، مدت زمان تقریبی انتظار، تعداد افراد موجود در صف و احیاناً اطلاعات دیگری است صادر می‌کند.
- کاربران با صفحه کلیدی که در اختیار دارند، آمادگی پذیرش نفر بعدی را به سیستم اعلام می‌کنند.
- کنترل مرکزی بلافاصله پس از پردازش‌های لازم شماره بلیت مشتری را به طرق زیر اعلام می‌کند:
- شماره بلیت روی نمایشگر بالای باجه درج شده و چشمک می‌زند.
- آهنگ مخصوص و فراخوانی نواخته شده و به دنبال آن جمله (شماره… به باجه…) پخش میشود.
- در نمایشگر اصلی شماره بلیت و شماره باجه‌ای که مشتری می‌بایست مراجعه کند نمایش داده میشود.
-
مشتری به باجه مربوطه مراجعه کرده و سرویس خود را دریافت می‌کند. پس از اتمام سرویس در باجه مربوطه، بسته به نوع کار ممکن است کار مشتری تمام شده یا به جهت سرویس‌های بعدی به باجه دیگر منتقل و روند از بند ۴ تکرار میشود.
